De gebouwde omgeving is een essentieel onderdeel van ons dagelijks leven, maar draagt ook sterk bij aan het verbruik van grondstoffen en milieubelasting. Door de toenemende bouwactiviteit in Nederland is er dringend behoefte aan duurzame oplossingen. De Nederlandse overheid wil in 2050 klimaatneutraal zijn en heeft als tussendoel een CO₂-reductie van 55 procent in 2030. Een mogelijke manier om hieraan bij te dragen is het hergebruiken van constructieve elementen uit bestaande gebouwen. Dat vermindert de vraag naar nieuwe materialen en beperkt de hoeveelheid bouwafval.
Femke Middeldorp onderzocht voor haar Master Civiele techniek de haalbaarheid van hergebruik van ter plaatse gestorte betonelementen in nieuwe gebouwen. Deze elementen zijn niet ontworpen voor demontage, waardoor hergebruik verschillende structurele en praktische uitdagingen met zich meebrengt. Denk aan snijkrachten, transport, veranderde ondersteuningscondities, andere krachtsverdelingen en de manier waarop we elementen opnieuw met elkaar verbinden.
Het onderzoek bestaat uit een literatuurstudie en een theoretische analyse uitgevoerd om de structurele gevolgen van hergebruik in kaart te brengen. Daarnaast heeft Middeldorp twee casestudies geanalyseerd om te toetsen hoe de theoretische knelpunten zich in de praktijk voordoen.
Middeldorp ontwierp en evalueerde meerdere methoden voor het opnieuw verbinden van elementen met een Multi-Criteria Analyse (MCA). Daarbij keek ze naar aanpassingen aan het element, toepasbaarheid van standaardtechnieken, benodigde inspanning op de bouwplaats, overdimensionering en nauwkeurigheid tijdens plaatsing. De resultaten laten zien dat zowel stijve als scharnierende verbindingen, met hergebruikte elementen of in combinatie met nieuwe onderdelen, goed uitvoerbaar zijn. Voor een eerste toepassing zijn scharnierende verbindingen tussen hergebruikte en nieuwe elementen het meest praktisch.
De conclusie van het onderzoek is dat hergebruik van ter plaatse gestorte betonelementen structureel haalbaar is, als er voldoende aandacht is voor de details van de verbindingen en de aanpassing van de constructie. Voor grootschalige toepassing is vervolgonderzoek nodig. Denk aan het ontwikkelen van gestandaardiseerde beoordelingsmethoden, aansluiting op moderne normen en het testen van verbindingen op ware grootte. Ook het gebruik van digitale hulpmiddelen voor materiaalinventarisatie en adaptief ontwerpen kan de haalbaarheid van hergebruik vergroten. Als we deze uitdagingen aanpakken, kan hergebruik van constructieve elementen uitgroeien tot een vaste waarde binnen circulair bouwen.
Interview met Manager Commercie Martijn Meijer.
Tijdens het ECSN-webinar 2025 stonden CO2-reductie, 3D-BIM, 3D-printen en CO2-opname van beton centraal.
Heb je het webinar van het Betonakkoord gemist? Wij vatten de belangrijkste punten voor je samen.
Hét jaarlijkse toonaangevende netwerkevenement van de beton(bouw)sector in Nederland.
Eendaagse workshop voor architecten onder leiding van top betondeskundigen. Wat zijn de eigenschappen van beton en de samenstellende delen?
Leer over de duurzame betontoepassingen in de Infra. Verruim je inzicht in actuele ontwikkelingen, regels, modellen en rekenmethodes.
