Rapport instorting hellingbanen parkeergarage Nieuwegein: 'Tekort aan regie en controle in alle fases'

Achtergrond en oorzaken

Volgens het rapport bezweek “de bovenste hellingbaan … waardoor een voortschrijdende instorting plaatsvond en alle onderliggende hellingbanen ook naar beneden stortten”. Omdat er op dat moment niemand op de hellingbanen was, vielen er gelukkig geen slachtoffers.

De OVV stelt daarbij dat “gebreken in het ontwerp en in de uitvoering van de parkeergarage [..] de directe oorzaak van de instorting zijn”. In het rapport staat:

Daarmee was elke extra belasting, hoe klein ook, uiteindelijk de ‘laatste druppel’ die de instorting activeerde.

Achterliggende factoren

Maar de directe oorzaken vertellen niet het hele verhaal. De OVV wijst ook op achterliggende factoren zoals onvoldoende regie en controle:

Deze vrijheden in contracten en onduidelijkheden in rolverdeling maken het lastig om structurele veiligheid af te dwingen.

Maar er waren nog meer factoren. Zo is een extra asfaltlaag in 2015 aangebracht zonder dat het gewichtseffect opnieuw werd doorgerekend. Daarnaast waren er nog roestvorming en temperatuurswisselingen.

Aanbevelingen OVV

De OVV geeft aanbevelingen aan opdrachtgevers, ontwerpers en exploitanten, maar ook aan de overheid.

Voor opdrachtgevers, ontwerp-/bouwpartijen en exploitanten

• “Voer periodieke gebouwinspecties uit om vroegtijdig structurele problemen te detecteren. Monitor daarbij veranderingen in belasting en constructieve wijzigingen en laat deze aantoonbaar berekenen.”
• Stel onderhouds- en inspectieplannen op die niet alleen kijken naar schade, maar ook naar de kans dat iets misgaat (“risicobenadering”).
• Zorg voor een volledig gebouwdossier, digitaal toegankelijk én compleet. Zo zijn wijzigingen, reparaties en controles transparant.
• Betrek onderhoudsexperts al in de ontwerpfase, zodat detailkeuzes (zoals afschot, dilataties, waterafvoer) rekening houden met de onderhoudsmogelijkheden in de gebruiksfase.

Voor de overheid

• “Zorg voor randvoorwaarden om de constructieve veiligheid van bouwwerken in de ontwerp-, uitvoerings- en gebruiksfase beter te borgen”. Dit kan via een wettelijk kader waarin tekeningen, berekeningen en verantwoordelijkheden expliciet zijn vastgelegd.
• Versterk extern en onafhankelijk toezicht, zodat documenten niet zomaar kunnen passeren zonder controle.
• Wijs in elk bouwproject één (coördinerend) constructeur aan met duidelijke verantwoordelijkheden.

Belang van het OVV rapport

Het voorval in Nieuwegein laat zien dat fouten in ontwerp of uitvoering zich later bijna niet meer laten herstellen. Één zwakke schakel, zoals een onvoldoende ontworpen verbinding of chemisch anker, kan uiteindelijk falen door de optelsom van belastingen. Een klein tekort in regie of documentatie kan een kettingreactie veroorzaken.

Aandacht is nodig voor constructieve borging van de hele levensduur: ontwerp, uitvoering én gebruik. Dat vereist kennis, maatwerk en systematiek.

Aanbevelingen VEXPAN

Ook VEXPAN, het kennisplatform voor parkeren in Nederland, ziet het belang van het OVV-rapport. In hun analyse benadrukken ze dat de sector niet kan wachten op nieuwe regels of beleid, maar nú al actie moet ondernemen.

VEXPAN benoemt meerdere stappen die opdrachtgevers, ontwerpers en exploitanten nu al kunnen zetten om de risico’s uit het OVV-rapport te verkleinen.

1. Periodieke inspecties van de constructieve onderdelen: Een gekwalificeerde betononderhoudsexpert moet elke drie tot vijf jaar preventief controleren op schade.
2. Opleidingen versterken: In curricula van opleidingen in vastgoed, parkeren en bouw moet het belang van onderhoud een duidelijkere plek krijgen.
3. Informatie delen en kennis vergroten: De “Handreikingen duurzaam betononderhoud” zijn een gratis toegankelijke bron vol praktische inzichten.
4. Bij nieuwbouw: Werk met de Total Cost of Ownership (TCO)-benadering, zodat ook onderhoudskosten over de levensduur en niet alleen de bouwkosten worden meegenomen.
5. Voor ontwerpers: Schenk extra aandacht aan waterafvoer, juiste afschot, dilataties, milieuklassen van beton en duurzame bescherming van hellingbanen.
6. Kennis en onderhoud: Deze moeten beide structureel verankerd worden, bijvoorbeeld via de opleiding Betononderhoudskundige BV.

Conclusie

Met het OVV-rapport krijgen we een urgente oproep: we moeten sterker inzetten op onderhoud, documentatie, kennisdeling en toezicht als het gaat om parkeergarages. Incidenten zoals in Nieuwegein moeten we in de toekomst voorkomen. Onze opleiding Betononderhoudskundige BV is ontworpen om juist in dit spanningsveld waardevol te zijn. Tijdens de opleiding leer je onder meer:

• schadebeeldherkenning bij beton

• methodes voor diepgaand inspectieonderzoek

• onderhoudsstrategieën die passen bij het gebruik en risico

• hoe je onderhouds- en inspectieplannen opstelt, bewaakt en bijstuurt

Zo kun je organisaties helpen om aanbevelingen zoals uit het OVV-rapport niet alleen te begrijpen, maar vooral ook toe te passen.