Niki Loonen is adviseur bij bouwtechnisch adviesbureau ABT en een veelgehoorde stem in de betonwereld. Zijn missie: zo snel mogelijk naar ‘zero impact’ beton. Met zijn bevlogen werkwijze krijgt hij veel mensen in beweging. Maar we zijn er nog niet, benadrukt Loonen. ‘Ik houd mijn hart vast voor het moment dat mijn eigenwijze dochter vragen gaat stellen. Wat ga ik haar vertellen?’
Het is medio 2017 als tot Niki Loonen (47) doordringt dat het anders moet met beton. Nadat Dorien Staal, voorzitter van de Betonvereniging, op de Betondag 2019 het woord ‘betonschaamte’ introduceert, haakt Niki daarop aan. Hij schrijft een column waarin hij collega’s en vakgenoten oproept om met gebundelde krachten de betonsector radicaal te verduurzamen en sluit af met ‘Wie doet er mee?’
Sindsdien is er veel gebeurd. Niki Loonen somt op: ‘Bij ABT hebben we voor veel projecten eisen gesteld aan het betongebruik. Recent hebben we een geopolymeer betonvloer gemaakt op het RDM-terrein in Rotterdam. De zeewateraquaria van Artis restaureerden we met zelfhelend beton en basaltwapening. En bij de herontwikkeling van het Koningin Julianaplein in Den Haag is men op ons advies overgestapt van koude naar warme gietbouw.’
Onder begeleiding van Loonen gebruikt Voorbij Prefab nu duurzaam beton voor woningbouwwanden, dat dankzij een andere samenstelling en een geoptimaliseerd proces ruim een derde CO2-reductie oplevert. Ook lopen er bij ABT ‘talloze pilots’ op het gebied van secundaire grondstoffen, zelfhelend beton en alkalische activatie.
Maar niet alleen de projecten zijn verduurzaamd. Loonen ziet ook dat er sprake is van een denkomslag in de beton(bouw)sector. ‘Vijf jaar geleden werd je raar aangekeken als je over duurzaamheid begon. Toen moest ik mensen uitleggen dat er überhaupt een probleem was,’ zegt hij. ‘Dat is compleet veranderd. Op het Beton Event gaat het nergens anders meer over. En vergaderingen leiden nu tot concrete acties.’
Vorig jaar riep VN Constructeurs Niki Loonen in een jaarlijkse verkiezing uit tot Koploper Duurzaamheid. Niet alleen in zijn werk, maar ook in zijn privéleven maakt hij zoveel mogelijk duurzame keuzes. Met een elektrische auto, zonnepanelen op het dak, binnenkort een waterpomp in huis en zo min mogelijk verre reizen. Maar in interviews moet het vooral niet te veel over hem gaan, vindt Loonen. Liever praat hij over de feiten.
‘De technische oplossingen zijn er. We kunnen meer reststoffen, milieuvriendelijkere bindmiddelen en stroom of waterstof voor winning, transport en productie gebruiken. Het probleem zit in de complexiteit van de keten. Overal zitten kleine en grote belemmeringen die stapsgewijs weggenomen moeten worden.
‘Neem de regelgeving. Op dit moment is het nog niet mogelijk om structureel geopolymeerbeton toe te passen. Zelfs als iedereen – van opdrachtgever tot uitvoerder – akkoord is om een gebouw te maken met geopolymeerbeton, verleent de gemeente mogelijk geen vergunning, want het staat niet in de norm. Dat moet veranderen. Daarom zit ik in twee CROW-commissies en ben ik betrokken bij het Betonakkoord om ook de regels aan te laten sluiten op de koplopers in duurzaam beton.
‘Ook geld speelt vaak een rol. Bij sommige projecten kiezen mensen voor beton, omdat hout te duur is. Ze willen dan geen extra investering doen om dat beton duurzamer toe te passen, terwijl het meestal maar een fractie is van de prijs die ze kwijt zouden zijn aan hout. De keuze is vaak groen óf grijs, terwijl we volgens mij moeten streven naar ‘sowieso groen’. Het kost wat om het anders te gaan doen. Aan opdrachtgevers de taak om die boodschap over te brengen.’
‘Geen CO2-uitstoot en 50 procent secundaire materialen. Omdat er meer gebouwd wordt dan gesloopt, is 100 procent secundair materiaalgebruik niet mogelijk. Maar 50 procent wel. Een probleem is alleen dat primaire materialen op dit moment goedkoper zijn. Als je graniet uit een berg in Noorwegen haalt en met een groot schip naar Amsterdam brengt, kost dat minder dan wanneer je betonpuin gebruikt dat vrijkomt bij de sloop van gebouwen in Nederland. Dat is toch gek? De prijs van primaire materialen moet omhoog, zodat de bouwbranche de noodzaak voelt om sloopmateriaal te gebruiken.’
Een diepe zucht. ‘Ik ben hoopvol, maar we moeten wel versnellen. Mijn zorg is dat er anders een bouwstop komt, zoals met de stikstofcrisis gebeurde.’
‘Ha, een collega van mij zei hetzelfde. Hij besloot alleen nog maar met hout te gaan bouwen. Een nobele keuze, maar volgens mij niet dé oplossing, al draag ik bio-based bouwen wel een warm hart toe.
'Natuur, wonen, recreatie en landbouw leggen veel beslag op landgebruik. Daarbij is er zeker ruimte voor de productie van bio-based materialen, bijvoorbeeld voor de woningbouw. Mijn zorg is dat met álles bio-based bouwen te veel druk komt op bijvoorbeeld de bio-diversiteit. Als het ons lukt om in één decennium zero impact beton op te schalen dan kunnen beide bouwmethoden onderdeel zijn van de oplossing.
‘Al sinds de Romeinse tijd wordt in alle moderne samenlevingen met beton gebouwd. We hebben het materiaal nodig en zullen het blijven gebruiken. Maar dan wel zo snel zo duurzaam mogelijk.’
‘Ja, met name aan mijn dochter. Ze is veertien, maar nu al vrij eigenwijs en tegendraads. Over een paar jaar is ze oud genoeg om te beseffen met wat voor wereldwijd probleem we te maken hebben en dan zal ze ook naar mij kijken. Ik hoop dat ik haar ervan kan overtuigen dat ik altijd heb geprobeerd zo veel mogelijk het goede te doen.’
Wil jij ook de omslag maken naar groener beton? Volg dan een cursus binnen het domein Duurzaamheid en Circulariteit. Niki Loonen is docent voor CO2-arm aanbieden en uitvragen en vertelt je graag over de oplossingen en mogelijkheden om de CO2-uitstoot in de betonbouw op zowel product- als procesniveau te reduceren.
Het BRL 0507 certificaat laat zien dat je wapening vakkundig, veilig en volgens de regels uitvoert.
Interview met Jan Bremmer (43), die in 2024 de cursus Basiskennis Beton Algemeen volgde.
De regels om betonconstructies te berekenen zullen ingrijpend veranderen.
Jaarlijkse Algemene Ledenvergadering
Verdiep je in de vernieuwde Eurocode 2 en vergroot je kennis voor betere betonconstructies.
Je leert alles wat betonlaboranten moeten weten, zoals de kwaliteitseisen voor betonspecie en grondstoffen, en de vereiste proeven volgens BRL 1801.
