Niet alles wat in de Eurocode staat, hoef je standaard toe te passen. Soms kun je werken buiten de regels om. Door bijvoorbeeld minder wapening te gebruiken. Dat is net zo veilig en veel duurzamer. Maar kennis bij constructeurs ontbreekt, ziet bruggenexpert Rob Vergoossen. ‘Het lijkt alsof we met zijn allen dommer zijn dan honderd jaar geleden.’
Als Leading Professional Concrete Bridges bij Royal HaskoningDHV is het de taak van Rob Vergoossen (48) om de kennis over betonnen bruggen te verspreiden. Hij begeleidt junior constructeurs, geeft cursussen en lezingen en is onderdeel van IABSE en fib, waar internationale kennis ontwikkeld en uitgedragen wordt.
Rijkswaterstaat en de Betonvereniging hebben vijf Communities of Practice (CoP) opgezet om de verduurzaming van beton te versnellen. Vergoossen is kartrekker van de CoP over ‘angstwapening’. Als constructeur valt hem namelijk al jaren één ding op: in oude bruggen en viaducten zit veel minder wapening dan in de ontwerpen die we nu maken.
‘We stoppen er tegenwoordig veel meer staal in,’ zegt Vergoossen. ‘Dat is niet duurzaam, want staal is na cement in beton het materiaal met de meeste CO2-uitstoot. Daar moeten we iets aan doen.’
‘Er rijden inderdaad meer auto’s en vrachtwagens over onze bruggen heen. Maar rekentechnisch maakt dat niet zoveel uit. We rekenen vrijwel met dezelfde normbelasting als in 1930 – die was toen al zodanig hoog dat hij voor betonnen bruggen nog steeds geldt.'
‘Met Royal HaskoningDHV hebben we onlangs bewezen dat het kan. Voor het nieuwe viaduct A1 bij Hoog Burel gebruikten we 40 jaar oude liggers uit een bestaand kunstwerk in Groningen. Er zit 30 procent minder wapeningsstaal in dan in nieuwe liggers, en 20 procent minder voorspanning, terwijl ze aan dezelfde eisen voldoen. Waarom stoppen we in nieuwe liggers dan zoveel meer wapening?’
‘Ik denk dat het te maken heeft met angst en onwetendheid. Als we het niet helemaal zeker weten, stoppen we er maar wat extra staafjes bij, want dan is het sowieso veilig.’
‘Dat denkt iedereen, maar dat is dus niet waar. In de Eurocode staan alternatieve regels die je ook kunt toepassen. Maar veel constructeurs missen de kennis en ervaring, ze weten simpelweg niet hoe dat moet. Ze volgen gewoon de standaard regeltjes uit de Eurocode, die voorschrijft dat er meer wapening in moet dan vóór 2012. In de meeste gevallen is dat onzin.’
‘De Eurocode wordt samengesteld door 27 Europese landen die het met elkaar eens moeten worden. In al die landen zijn er verschillen in veiligheidsregels, toezicht en bouwcontroles. Daar moet je één lijn in trekken. En dan kan het gebeuren dat een regel uit een ander land in zo’n richtlijn wordt opgenomen, terwijl we het zelf eigenlijk altijd anders deden. Daarnaast is de filosofie van de Eurocode “eenvoudig gebruik”. Dat is vaak wel economisch maar meestal niet duurzaam.’
‘Ze ontwikkelen zich niet voldoende. In de allereerste betonnormen, uit 1912, stond dat een constructeur voldoende bekwaam moest zijn in het construeren van gewapend beton, en goede controle op de uitvoering moest hebben. Die functies hebben we nu verdeeld over meerdere lagen en partijen. Daardoor krijg je als constructeur die kennis niet meer mee.'
‘Ook de meeste opleidingen schieten tekort. We leiden veel allround constructeurs op die overal een beetje van weten, terwijl we juist specialisten nodig hebben. Ik merk het ook bij de junioren die ik begeleid. Ze willen zo snel mogelijk hogerop, naar de functie van projectleider of lijnmanager, omdat het beter verdient. De verdieping blijft dan achterwege.'
‘Honderd jaar geleden wist je als constructeur alles over het materiaal beton. Ik denk dat nu maar 10 procent van de betonconstructeurs weet hoe je beton moet maken en samenstellen. We hebben echt te maken met een kennisprobleem. Als ik zie welke berekeningen er soms worden gemaakt…'
‘Ze moeten beseffen dat ze na hun studie nog niet klaar zijn met leren. Hbo-afgestudeerden kunnen voor een vervolgopleiding terecht bij de Betonvereniging, masterstudenten hebben tijdens hun werk een mentor nodig. Bij Royal HaskoningDHV werken we bijvoorbeeld met een leerling-gezel-meestersysteem. Niet alle ingenieursbureaus en aannemers hebben daar de menskracht voor, maar het zou wel een goede werkvorm zijn.'
‘Aansluiten bij het Constructeursregister en je in je vak specialiseren, is ook een goede manier om je te ontwikkelen. Natuurlijk moet er ook onderzoek komen om te verduurzamen. Samen met studievereniging Stufib zijn we een studiecel begonnen naar alternatieve wapening op basis van Fiber reinforced polymers, oftewel vezelversterkte kunststoffen. Hoe meer kennis we daarover hebben, hoe eerder we een aanbeveling of norm over dit soort materialen kunnen opstellen via CROW of NEN.'
‘We willen rekenvoorbeelden voorleggen om te laten zien hoe het ook kan, zodat constructeurs snappen hoe ze buiten de Eurocode om kunnen werken, met minder wapening, zonder dat opdrachtgevers gaan steigeren. Die kennis willen we overbrengen met een symposium en publicaties in vakbladen. Daar is alleen wel budget voor nodig. Tot nu toe was het allemaal liefdewerk oud papier.’
Klaar om meer te leren over de Eurocode, en hoe je daar omheen kan werken? Bij de Betonvereniging kun je de cursussen Rekenvoorbeelden met de EC2 en Bijzondere Constructies met EC2 volgen. Ook bieden we een cursus aan over het materiaal beton, en meerdere cursussen over Duurzaamheid en Circulariteit. Kijk hier voor een volledig overzicht van onze cursussen en opleidingen.
Het BRL 0507 certificaat laat zien dat je wapening vakkundig, veilig en volgens de regels uitvoert.
De regels om betonconstructies te berekenen zullen ingrijpend veranderen.
Rijkswaterstaat en de Betonvereniging starten Communities of Practice om samen duurzame oplossingen voor beton te ontwikkelen.
Jaarlijkse Algemene Ledenvergadering
Verdiep je in de vernieuwde Eurocode 2 en vergroot je kennis voor betere betonconstructies.
Je leert alles wat betonlaboranten moeten weten, zoals de kwaliteitseisen voor betonspecie en grondstoffen, en de vereiste proeven volgens BRL 1801.
